زمانی که دندان شما پوسیده می شود، دندانپزشک برای درمان آن بخش های پوسیده و عفونی شده را تخلیه می کند و سپس دندان پوسیده شده را با مواد مخصوص پر می کند. برای پر کردن دندان های پوسیده می توان از انواع مواد ترمیمی استفاده نمود. دو ماده ترمیمی بسیار متداول که برای پر کردن دندان مورد استفاده قرار می گیرد، کامپوزیت سفید رنگ و آمالگام نقره ای رنگ می باشد. به لطف انواع روش های ترمیم دندان، گزینه های متعددی برای بهبود دندان های پوسیده، خراب و شکسته وجود دارد. به لطف روش درمانی ترمیم کردن دندان، شما می توانید لبخند بسیار زیبایی داشته باشید.
چه زمانی نیاز به ترمیم دندان است؟
متخصص دندانپزشک برای اینکه متوجه شود که دندان شما پوسیده شده است یا نه و اینکه آیا نیاز به پرکردن دندان دارید یا خیر، از روش های زیادی استفاده می کنند و برای برخی از افراد که نیاز به سفید کردن دندان ( یا اصطلاحا بلیچینگ) دارند، استفاده می نمایند.
روش های معاینه برای ترمیم دندان پوسیده شده
معاینه ظاهری دندان
بعضی از نقاط دندان که تغییر رنگ پیدا کرده است، نشان دهنده پوسیده شدن می باشند، اما همه تغییر رنگ ها به معنای پوسیدگی نیستند. دندانپزشک متخصص از یک وسیله فلزی نوک تیز به نام اکسپلورر برای پیدا کردن پوسیدگی احتمالی استفاده می کند. مینای دندانی که سالم باشد، سفت است و فشار این ابزار فلزی را تحمل می کند. اگر دندان پوسیده باشد، مینای دندان نرم تر می باشد. این وسیله فلزی کمی به مینای پوسیده می چسبد. فشار آوردن بیش از حد با ابزار اکسپلورر باعث وارد شدن آسیب به دندانی که سالم است می شود. این ابزار همچنین ممکن است باعث شود که باکتری را گسترش دهد و باعث پوسیدگی دندان های دیگر شود.
رنگ مخصوص تشخیص پوسیدگی
این رنگ را روی دندان ها می ریزند و این رنگ خاصیتی دارد که تنها به بخش های پوسیده دندان می چسبد.
ترمیم دندان شیری کودکان
یکی از خدماتی که برای دندان های کودکان انجام می شود همین ترمیم دندان شیری می باشد. البته برای اطلاعات بیشتر در مورد خدمات دندانپزشکی کودکان به مطلبی که تحت عنوان خدمات دندانپزشکی کودکان منتشر شده است، مراجعه نمایید. بسیاری از مواقع ما به یک دو راهی درباره لزوم پر کردن دندان برای درمان پوسیدگی های ایجاد شده بر روی دندان های شیری و کاشت ایمپلنت دندان کودکان میرسیم. در این مواقع والدین اغلب فکر می کنند با توجه به این که دندان های شیری موقت هستند، می توان آنها را به راحتی کشید. البته پیشنهاد ما این است که کودکان دندان شیری را نیز پر و ترمیم کنند.
دندان های اولیه یا همان دندان های شیری نقش بسیار مهمی در زندگی کودک دارد و می تواند فضای مناسب برای رشد دندان های دائمی در دهان را حفظ کند. اگر دندان شیری کودک قبل از رویش دندان دائمی کشیده شود، دندان های کناری آن از محل صحیح خود حرکت کرده و فضای خالی که به خاطر کشیده شدن دندان ایجاد شده است را پر می کنند. این موضوع باعث ایجاد مشکلات جدی برای رشد دندان های دائمی و جوانه زدن آنها در دهان می شود و ممکن است در آینده نیاز مبرمی به ارتودنسی دندان پیدا شود. به این ترتیب دندان های شیری باید به عنوان راهنما برای ایجاد مسیر رشد مناسب برای رشد دندان های دائمی در دهان کودک وجود داشته باشند تا در آینده نیاز به درمان های دیگر و البته هزینه بر تر نسیبت به ترمیم دندان پیدا نشود.
روش های ترمیم دندان پوسیده
روش اول : ترمیم مستقیم
در این روش ترمیم ، در جلسه اول پوسیدگی دندان برداشته شده و دندان برای ترمیم آماده می شود. دندانپزشک گزینه های بسیار زیادی برای پر کردن و ترمیم دندان پوسیده دارد. برای نمونه گلاس یا رزین اینومر برای پر کردن قسمت های نزدیک ریشه و یا مناطقی که تحت فشار زیاد نیستند، مورد استفاده قرار می گیرد.
روش دوم: ترمیم غیر مستقیم
در روش ترمیم غیر مستقیم، در یک جلسه دندان تراش خورده ، پوسیدگی خارج می شود بعد قالبی از دندان تهیه می کنند . ماده ترمیمی در لابراتوار ساخته می شود و در جلسه دیگری در دهان بیمار قرار می گیرد و به داخل دندان چسبیده می شود.مواد ترمیمی گاهی در تاج دندان قرار می گیرند و قسمتی از دندان را پر می کنند که فشار جویدن را تحمل می کند و باید از مواد مقاومتری استفاده شود . اما گاهی این مواد برای حفره های درونی دندان استفاده می شود و می توان فلز طلا ، سرامیک و یا رزین را بکاربرد.
فرآیند و مراحل پر کردن دندان
پزشک دندانپزشک در ابتدا دندان و ناحیه اطراف را برای ترمیم قسمت آسیب دیده آماده و تراش می‌دهد. پوسیدگی یا آسیب‌دیدگی با لیزر یا هندپیس دندانپزشکی برداشته شده و جرم‌گیری این ناحیه برای پاک سازی از باکتری‌ها یا ذرات باقیمانده پیش از تکمیل ترمیم انجام میشود.
برای پر کردن دندان با کامپوزیت ابتدا می بایست دندان پوسیده را ایزوله نمود. ایزوله کردن دندان پوسیده در ترمیم با کامپوزیت به این دلیل بسیار مهم است که اجازه نمی‌دهد رطوبت درمان باندینگ را با اختلال مواجه کند. دندانپزشک در باندینگ لایه‌های چسب و سپس ماده کامپوزیت را روی دندان می‌زند و آن را با تابش نور مخصوص خشک و سفت میکند. این نوع درمان زیبایی خاص خود را به همراه دارد.
انواع مواد برای پر کردن و ترمیم دندان
یکی دیگر از موادی که برای پر کردن دندان مورد استفاده قرار گرفته می شود، کامپوزیت است. کامپوزیت ظاهری شبیه به دندان طبیعی ایجاد میکند و بر خلاف ماده آمالگام در صورت استفاده از این ماده نیازی نیست که بخش سالم دندان برای چسبیده شدن بهتر ماده کامپوزیت تراشیده شود. کامپوزیت برخلاف آمالگام که به مرور زمان تیره می شود، دچار خوردگی یا تغییر رنگ نمی‌شود. چسباندن این ماده به دندان آن را مقاوم‌تر میکند و انتخابی مناسب برای ترمیم پوسیدگی‌های کوچک به شمار می‌آید.
اما شاید مهمترین نقطه ضعفی که کامپوزیت دارد این است که برای ترمیم پوسیدگی‌های بزرگ توصیه نمی شود چرا که هزینه پر کردن دندان با کامپوزیت بیشتر از آمالگام می باشد. از این گذشته پر کردن دندان با کامپوزیت زمان بیشتری می‌برد و این ماده در برابر لک شدن با چای و قهوه آسیب‌پذیرتر است. ولی به هر حال معمولا برای دندان های جلویی که هنگام لبخند زدن آن دندان معلوم می شود از ماده کامپوزین استفاده می شود.
مراحل و نحوه پر کردن دندان با ماده کامپوزیت
– متخصص دندانپزشک ابتدا دندان تحت درمان را ایزوله میکند تا بزاق به آن راه نداشته باشد و دندان خشک باقی بماند.
– سپس با استفاده از دریل دندانپزشکی قسمت هایی که پوسیده و عفونی شده اند، برداشته می شوند.
– رزین کامپوزیت به صورت لایه لایه در فضای خالی ایجاد شده قرار گرفته می شود تا دندان پر شود.
– نور مخصوصی آبی رنگ به هر لایه از مواد پر شده تابانده می شود تا ماده کامپوزیت سفت شود.
– پس از این که دندان کاملا پر شد، رزین کامپوزیت شکل دهی میشود تا سطوح و انحناهای آن کاملا مشابه دندان طبیعی شود.
– برای پر کردن دندان با کامپوزیت باید مدت بیشتری روی صندلی دندانپزشکی بنشینید.
یکی از دلایلی که برای پر کردن دندان از ماده کامپوزیت استفاده می شود این است که در مقایسه با آمالگام بخش کمتری از دندان سالم تراشیده می شود بنابراین استفاده از ماده کامپوزیت بهتر است. علاوه بر این پیوند قوی با دندان برقرار میکند و میتواند فشاری که هنگام جویدن بر آن وارد میشود را به خوبی تحمل کند. کامپوزیت از ساختار دندان نیز پشتیبانی میکند چرا که دندان را در مقابل دمای خیلی سرد و خیلی گرم عایق میسازد.
برای پر کردن و ترمیم دندان ماده آمالگام بهتر است یا ماده کامپوزیت ؟
مزایای پر کردن دندان با آمالگام
- استحکام ماده آمالگام بیشتر از ماده کامپوزیت است بنابراین برای دندان های عقبی که فشار زیادی نسبت به دندان های جلویی تحمل می کنند، مناسب تر است.
- اگر مسئله هزینه پر کردن دندان است، آمالگام کم هزینه تر نسبت به کامپوزیت است.
- پر کردن دندان با آمالگام سریعتر از کامپوزیت است.
- در مورد سمی بودن ماده آمالگام نگران نباشید شواهد اثبات شده نشان می دهد که آمالگام بی خطر است.
- کار با آمالگام برای دندانپزشک آسان تر از مواد دیگر است.
- برای پر کردن دندان با کامپوزیت باید بتوان دندان را ایزوله کرده و خشک نگه داشت. در نواحی که خشک نگه داشتن دندان دشوار باشد مانند دندانهای عقبی و پوسیدگی های زیر مرز لثه، معمولا آمالگام ترجیح داده می شود.
- آمالگام دوام و طول عمر بیشتری نسبت به کامپوزیت دارد.
مزایای پر کردن دندان با کامپوزیت
- چون این مواد همرنگ دندان( ماده سفید) است نسبت به آمالگام که تیره رنگ است از زیبایی بیشتری برخوردار است.
- برای پر کردن دندان با کامپوزیت نیاز کمتری به تراشیدن و دریل کردن دندان است و بخش بیشتری از ساختار طبیعی دندان حفظ می شود.
- با کمک نور مخصوصی مواد ترمیمی ظرف چند ثانیه سفت و مستحکم می شود.
- این مواد پیوند بسیار محکمی با دندان برقرار می کنند که به محافظت از دندان در مقابل شکستن کمک می کند.
- شکل دهی به مواد کامپوزیتی برای دندانپزشک بسیار راحت تر است در نتیجه شکل نهایی آن خیلی بیشتر شبیه به دندان واقعی خواهد بود.
- برخی افراد ممکن است به آمالگام آلرژی نشان دهند، اما واکنش آلرژی به کامپوزیت دندان مشاهده نشده است.
- کامپوزیت عایق حرارتی است و گرما و سرما را منتقل نمی کند. از آنجایی که آمالگام فلز است رسانای خوبی برای انتقال دما می باشد. به خصوص در مواردی که پر شدگی زیاد باشد، تجربه حساسیت دندان به سرما و گرما متداول است. در بیشتر موارد حساسیت دندان پس از چند روز یا چند هفته کاهش پیدا میکند اما در برخی افراد تا آخر این حساسیت باقی می ماند به خصوص هنگامی که دندان در معرض سرما قرار می گیرد.
مواد ترمیمی کامپوزیت امکان انواع ترمیمهای دندانی را فراهم کرده اند و در بسیاری از مواقع به جای تعویض مواد ترمیمی، میتوان تنها بخش آسیب دیده دندان را پر کرد چرا که مواد جدید کامپوزیت هم به دندان خوب می چسبند هم به پر شدگی پیشین.