دندان قروچه یا بروکسیسم یک عارضه شایع است که در آن فرد به طور غیرارادی دندان‌های خود را به هم می‌ساید یا فشار می‌دهد. این حالت ممکن است در زمان بیداری یا در هنگام خواب رخ دهد. دندان قروچه در خواب، به عنوان یک اختلال خواب طبقه‌بندی می‌شود و معمولاً بدون آگاهی فرد اتفاق می‌افتد. از طرف دیگر، دندان قروچه در بیداری به‌طور معمول به دلیل استرس یا اضطراب رخ می‌دهد و قابل مدیریت‌تر است.

این مشکل می‌تواند در افراد مختلف از کودکان تا بزرگسالان رخ دهد و در برخی موارد حتی ممکن است نیاز به مداخله درمانی نداشته باشد. اما زمانی که این عارضه شدید باشد، می‌تواند آسیب‌های جدی به دندان‌ها، فک و حتی سیستم عصبی وارد کند. شناخت علل و علائم دندان قروچه و پیگیری درمان به‌موقع، برای جلوگیری از عوارض جدی ضروری است.

 

 

دندان قروچه چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟

دندان قروچه فرآیندی غیرارادی است که می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. این عارضه معمولاً به دو شکل زیر مشاهده می‌شود:

1. دندان قروچه در خواب:
   این حالت بیشتر به اختلالات خواب مانند آپنه انسدادی خواب مرتبط است و ممکن است فرد حتی متوجه آن نباشد.
2. دندان قروچه در بیداری:
   این نوع معمولاً ناشی از استرس یا عادات نادرست روزانه است.

دندان قروچه به دلایل مختلفی از جمله عوامل روانی، جسمی و محیطی رخ می‌دهد. شایع‌ترین علل آن عبارت‌اند از:

• استرس و اضطراب:
  احساس تنش و استرس می‌تواند منجر به سایش دندان‌ها شود. این حالت به ویژه در افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی شایع‌تر است.
• آپنه انسدادی خواب:
  ارتباط مستقیمی بین دندان قروچه و آپنه خواب وجود دارد. این اختلال خواب باعث می‌شود که فرد در طول شب بارها نفس کشیدن را متوقف کند و در نتیجه دندان‌های خود را به هم بفشارد.
• مصرف کافئین و الکل:
  مصرف زیاد قهوه یا نوشیدنی‌های الکلی می‌تواند احتمال دندان قروچه را دو برابر کند. این موضوع به تحریک بیش از حد سیستم عصبی مرتبط است.
• عوارض دارویی:
  برخی از داروها، به ویژه مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI)، ممکن است به بروز دندان قروچه کمک کنند.

 

علائم و نشانه‌های دندان قروچه

دندان قروچه ممکن است بدون علائم واضح باشد، اما در بسیاری از موارد، فرد یا اطرافیان او متوجه این حالت می‌شوند. علائم اصلی دندان قروچه عبارت‌اند از:

علائم مرتبط با دندان‌ها:

• سایش یا شکستگی دندان‌ها
• مینای دندان فرسوده
• درد یا حساسیت دندان

علائم مرتبط با فک:

• درد و خستگی در عضلات فک
• محدودیت در باز و بسته کردن دهان
• احساس کلیک یا قفل شدن فک

علائم عمومی:

• سردردهای تنشی به‌ویژه در ناحیه گیجگاهی
• درد صورت
• گوش‌درد یا احساس زنگ زدن گوش (Tinnitus)

 

عوارض دندان قروچه

اگر دندان قروچه به موقع درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد:

• تخریب شدید دندان‌ها و نیاز به درمان‌های دندانپزشکی پیشرفته مانند روکش یا ایمپلنت
• مشکلات مفصل گیجگاهی-فکی (TMJ)
• سردردهای مزمن و ناراحتی عضلانی
• کاهش کیفیت خواب و خستگی روزانه

 

درمان‌های مؤثر برای دندان قروچه

دندان قروچه بسته به شدت و علت آن می‌تواند به روش‌های مختلف درمان شود. در ادامه به رایج‌ترین روش‌های درمانی اشاره می‌کنیم:

1. محافظ دهان (Night Guard):
   دندانپزشک می‌تواند محافظ‌های دهانی سفارشی بسازد که از دندان‌ها در برابر سایش محافظت کند و فشار روی عضلات فک را کاهش دهد.
2. تکنیک‌های مدیریت استرس:
   مدیتیشن، یوگا و درمان شناختی-رفتاری می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند.
3. اصلاح سبک زندگی:
   • کاهش مصرف کافئین و الکل
   • ترک سیگار
   • رعایت عادات خواب سالم
4. داروها:
   در موارد شدید، پزشکان ممکن است شل‌کننده‌های عضلانی یا داروهای ضد اضطراب تجویز کنند.
5. تزریق بوتاکس:
   در موارد شدید، تزریق بوتاکس می‌تواند عضلات فک را آرام کند و شدت دندان قروچه را کاهش دهد.

 

پیشگیری از دندان قروچه

اگرچه نمی‌توان همیشه از دندان قروچه جلوگیری کرد، اما می‌توان با تغییرات ساده در سبک زندگی، خطر آن را کاهش داد:

• مدیریت استرس روزانه
• خواب کافی و رعایت بهداشت خواب
• مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی سلامت دندان‌ها

 

اگر از دندان قروچه رنج می‌برید یا به دنبال راهکاری برای جلوگیری از آسیب به دندان‌ها و فک خود هستید، دکتر امین قاسمی، متخصص دندانپزشکی با تجربه، می‌تواند بهترین راه‌حل‌ها را به شما ارائه دهد.

دکتر قاسمی با ارائه خدمات حرفه‌ای از جمله ساخت محافظ دهان (نایت گارد) سفارشی، به شما کمک می‌کند تا فشار ناشی از دندان قروچه را کاهش دهید و از سلامت دندان‌ها و فک خود محافظت کنید. برای مشاوره و شروع درمان، همین امروز با کلینیک ایشان تماس گرفته یا به صورت آنلاین نوبت بگیرید.