با توجه به حساسیتی که دندان های کودکان و اطفال دارند، درمان دندان های شیری کودکان بسیار حائز اهمیت می باشد. در کلینیک دندانپزشکی بهشتی این درمان در روزهای دوشنبه هر هفته توسط متخصص و عضو هیئت علمی دانشگاه انجام میشود. اگر به کودکان خود اهمیت می دهید و دوست دارید که خدمات دندانپزشکی کودک خود به بهترین صورت ممکن انجام شود با ما تماس بگیرید. کلینیک دندانپزشکی بهشتی ارائه دهنده خدمات دندانپزشکی کودکان در تهرانسر می باشد. جهت کمک به تصمیم آگاهانه شما عزیزان ویزیت و مشاوره رایگان می باشد.
خدمات دندانپزشکی کودکان از چه زمانی مورد احتیاج است؟
دندانپزشکی اطفال و کودکان شامل دانش و اعمالی می باشد که به معالجه و پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان در محدوده سنی ۳ تا ۱۲ ساله می پردازد . آشنایی با بهداشت دهان و دندان و استفاده از روشهای بهداشتی از زمان رویش اولین دندان شیری کودک یعنی از حدود ۶ ماهگی به بعد کودک، برای والدین اهمیت زیادی دارد. همچنین نگهداری از دندان های شیری و آگاهی از زمان رویش و افتادن دندان های شیری و دندان دائمی کمک فراوانی به سهیم کردن والدین در حفظ و نگهداری دندان های شیری کودک خواهد داشت . امکان اولین ویزیت دندانپزشکی پس از رویش اولین دندان های شیری کودک، یعنی در سن یک سالگی امکان پذیر می باشد. آگاهی اولیای کودک در حذف عادت هایی همچون مکیدن انگشت، خوردن پستانک، جویدن ناخن و تنفس از راه دهان به مدت طولانی، در تشویق کودکان مؤثر است

درمان ریشه شیری کودکان
عصبکشی دندان یک روش درمان موثر و بیخطر برای متوقف کردن انواع مختلف درد دندان و حفظ دندانهای آسیبدیده به خاطر پوسیدگی یا سایر مشکلات احتمالی مانند آن می باشد. ما قبلا درباره این فرآیند، مطلبی تحت عنوان عصب کشی دندان منتشر کرده ایم که می توانید با مراجعه به این مطلب از مراحل و سوالاتی که راجع به عصب کشی دندان دارید، مطلع شوید.
دندانهای شیری کودکان معمولاً بین سنین ۶ تا ۱۲ سالگی می افتند. با این وجود دلایل خوب و درستی برای استفاده از روشهای درمان مناسب جهت حفظ دندانهای شیری وجود دارد. بهتر است که به جای کشیدن دندانهای شیری آسیبدیده یا دندان هایی که دچار عفونت شده اند، از عصبکشی و سایر روشهای درمان مناسب برای حفظ آنها استفاده شود.
به این نکته توجه داشته باشید که دندانهای شیری عملکردی مشابه دندانهای دائمی دارند و به این ترتیب از بین رفتن یکی از آنها میتواند مشکلات مشخص برای صحبت کردن و غذا خوردن فرد به وجود آورد. علاوه بر این، دندانهای شیری دارای کارکرد مهم دیگری نیز می باشند. این دندانها برای رشد مناسب دندانهای دائم و جایگیری صحیح دندان های دائمی، نقش به سزایی دارند. به این ترتیب در صورت از بین رفتن دندانهای شیری، همواره احتمال دارد فرآیند رشد و جایگزینی دندانهای دائم در دهان با مشکل روبه رو شوند و مسائلی همچون کج شدن دندانهای دائم، رشد در محل نامناسب یا ازدحام دندانها در دهان به خاطر عدم وجود فضای کافی بر روی فک، برای فرد ایجاد شود. این شرایط میتواند مشکلاتی را در ارتباط با نامرتبی دندانها در دهان ایجاد نماید که درمان آنها نیازمند استفاده از روشهای درمان ارتودنسی در آینده خواهد بود.

چنانچه پوسیدگی دندان کودک عمیق باشد، ولی آبسه ای ایجاد نشود عصب کشی دندان شیری با خارج کردن پالپ و ترمیم آن (عمل پالپوتومی) صورت می پذیرد. ترمیم دندان های شیری و ماندگاری آن حتی برای چند سال به جویدن و هضم غذا و رشد کودک و تکامل عضلانی و فکی صورت کودک کمک شایانی می کند.
روش های دیگر درمان به جای عصب کشی برای کودکان
با توجه به این که عصبکشی دندان معمولاً برای کودکان اندکی درد آور است، وجود نگرانی برای والدین در هنگام استفاده از این درمان برای کودک خود مسئلهای کاملاً طبیعی است. در ابتدا لازم است که والدین نباید احساس نگرانی و تشویش خود را به کودک خود منتقل نمایند. در صورتی که مایل به انجام عصب کشی دندان کودک خود نمی باشید می توانید از روش های دیگری همچون جراحی پالپ و یا کشیدن دندان یکی را بر گزینید که یکی دیگر از خدمات دندانپزشکی کودکان به حساب می آید. لازم به یادآوری است که در صورتی که کودک خود دندان خود را از دست داده باشد می توانید ایمپلنت دندان نیز استفاده نمایید.
فلوراید تراپی دندان های کودکان
استفاده کردن از فلوراید در کنترل و پیشگیری از پوسیدگی دندان ها اللخصوص در سطوح بین دندانی نقش مهمی دارد. عمل فلوراید تراپی یعنی کاربرد موضعی فلوراید به صورت دوره ای برای دندان های کودکان، به منظور افزایش مقاومت دندان ها در برابر پوسیده شدن می باشد. در روش فلورایدتراپی دندانپزشک ابتدا دندان ها را با برس و خمیر مخصوص تمیز می نماید و سپس فلوراید بصورت ژل یا وارنیش روی دندان ها قرار داده می شود. بعد از آنکه ژل بر روی دندان مالیده شد، کودک باید چند بار آب دهان خود را خالی کند ولی دهان نباید شسته شود و تا نیم ساعت بعد هم کودک نمی تواند چیزی بخورد یا بیاشامد.

بهتر است که فلورایدتراپی در کلینیک دندانپزشکی و توسط بهترین دندانپزشک کودکان، از وقتی که همه ی دندان های شیری کودک رویش کردند، شروع شود و تا ۲ سال بعد از رشد دندان آسیای دوم دائمی (در حدود ۱۴ سالگی) با نظر دندانپزشک ۶-۳ ماه یکبار ادامه داده شود. همزمان با فلورایدتراپی در کلینیک، ممکن است دندانپزشک برای برخی کودکان بالای شش سال که در خطر بالای ایجاد پوسیدگی دندان هستند، کاربرد دهان شویه فلوراید را در منزل را تجویز نماید.فیشور سیلانت با پایه رزین در پیشگیری از پوسیدگی سطح حفرهها و شیارهای دندان در کودکان و نوجوانان با درزگیری مینای دندان ، مؤثر می باشد. نگهداری سیلانت یک عامل حیاتی برای اثربخشی سیلانتهای رزینی می باشد و این نگهداری معیار سنجش اثربخشی سیلانت است. میزان نگهداری سیلانت با گذشت زمان کاهش مییابد. تاثیر پیشگیرانه پوسیدگی سیلانت، با تعویض سیلانت تحت الشعاع قرار میگیرد و خطر پوسیدگی را به میزان نسبتاً بالایی کاهش میدهد. سیلانت با پایه رزین اولین مواد انتخابی برای درزگیرهای مینای دندان است. انجام عمل فلوراید تراپی یکی دیگر از خدمات دندانپزشکی کودکان کلینیک دندانپزشکی مبین می باشد
.
فیشور سیلانت یا شیار بندی دندان کودکان
یکی از بخش های دندانها که به شدت در معرض پوسیدگی قرار دارد، سطح جونده دندان ها است. بخش های جونده دندانهای عقب یا همان بخشی که غذا بین آنها جویده و خرد می شود، به علت داشتن شیارهای فراوان، استعداد بسیار زیادی برای پوسیده شدن دارند. یکی روش های جلوگیری پوسدگی دندانها در این بخش، استفاده از روشی به نام فیشور سیلانت می باشد. سیلانتها موادی می باشند که به صورت یک لایه نازک روی شیارهای سطح جونده دندانهای آسیایی دائمی بچهها گذاشته می شود و به کمک این لایه نازک، شیارها صاف میشوند. با مسطح شدن شیارهای دندان، از باقی ماندن مواد غذایی بین این دندانها کاسته شده و احتمال پوسیدگی آنها کاهش پیدا می کند.

اولین دندان دائمی آسیای کودکان در سن ۶ سالگی در انتهای دهانشان رویش می کند. (بدون آنکه دندانی در آن بخش از قبل وجود داشته باشد) بیشتر والدین نسبت به وجود این دندان و یا دائمی بودن این دندان بی اطلاع اند. از آنجایی که این دندان تقریبا همزمان با ورود بچهها به مدرسه و استفاده زیاد آنها از تنقلات، می روید، لازم است که به شدت از این دندان مواظبت نمایند. این دندانها احتیاج به فیشور سیلانت دارند و به محض رویش کامل آنها باید عمل فیشور سیلانت برای آنها انجام شود. بعد روییدن دیگر دندانهای آسیایی دائمی، آنها نیز بهتر است که فیشور سیلانت شوند. فیشور سیلانت در مواردی قابل انجام است که لقی دندان وجود نداشته باشد، دندان پوسیده نشده باشد و بیش از ۴ سال از رویش آنها نگذشته باشد. کلینیک دندانپزشکی مبین با کادری مجرب از پزشکان متخصص این کار را برای کودکان عزیز شما به بهترین صورت انجام می دهند.
فضا نگهدار دندان کودکان
هنگامی که دندان کودک شما می افتد و یا کنده میشود، دندانهای دو طرف فضای خالی دندان شروع به حرکت به سمت فضای خالی و به سمت یکدیگر می کنند تا جای خالی را پر کنند
گاهی اوقات این ویژگی خوبی به حساب می آید مثلا زهنگامی که ارتودنتیست برای اینکه مشکل کراودینگ (شلوغی و بهم ریختگی دندانها) را حل نماید از این ویژگی استفاده میکند و یکی از دندان ها را می کشد. پس از این که دندان کشیده شد، دندان های کنار فضای خالی به سمت فضای خالی حرکت می کنند و از حالت کجی که قبلا داشتند در آمده و صاف می شوند بنابراین مشکل کجی دندانها برطرف می شود.

اما در شرایط دیگر این حرکت به سمت فضای خالی می تواند باعث به وجود آمد مشکلات ارتودنسی و دندانپزشکی شود. تصور کنید کودکی که دندانهای شیری دارد، دندان مولر دومش (دومین دندان از انتهای دهان) دچار کرم خوردگی شدید و گسترده شده است به طوری که دیگر نمیتوان آن را با مواد پر کننده دندان ترمیم کرد و دندان پوسیده می بایست کشیده شود. هنگامی که این دندان کشیده می شود، دندان مجاور آن (پشت دندان کشیده شده) دیگر در جلوی خود مانعی نمیبیند بنابراین به تدریج به سمت فضای خالی حرکت میکند و جای مولر دوم را پر می نماید.
اما این وضعیت باعث به وجود آمدن چه مشکلی خواهد شد؟ فراموش نکنید که هنوز دندان مولر دائمی کودک بیرون نزده است و در زیر لثه درست در محل مولر دوم شیری، منتظر زمان مناسب است تا رشد کند. اگر جای خالی با دندان دیگری پر شود، دندان دائمی زیر لثه دیگر نمیتواند بیرون بزند و نهفته و یا نیمه نهفته می شود و در فک باقی می ماند. همچنین ممکن است در هنگام تلاش برای بالا آمدن، به دندانهای دیگر فشار وارد کند و مشکلاتی برای آنها ایجاد کند.
در چنین شرایطی فضا نگهدار میتواند از بروز این مشکلات جلوگیری نماید .
فضا نگهدار دندان کودک یا اسپیسر (spacer) مانع حرکت دندانهای مجاور (و گاهی دندان مقابل) به سمت فضای خالی میشود بنابراین جا را برای رشد دندان دائمی حفظ میکند.
روکش دندان کودکان
روکش دندان شیری کودکان با سیستم روکش دندان بزرگسالان کاملا متفاوت می باشد و توصیه می شود برای روکش دندان کودکان به متخصص دندانپزشکی کودکان مراجعه شود. روکش مخصوص دندانهای شیری که اصطلاحاً S.S.CROWN هم نامیده میشود، روکش فلزی از پیش شکل داده شدهای است که برای درمان دندانهای شیری به شدت تخریب شده مورد استفاده قرار می گیرد.

چنانچه ترمیم دندانهای شیری وسیع باشد برای جلوگیری از شکستگی ترمیم و دندان و پوسیدگی مجدد بهتر است بر روی دندانها روکش مخصوص فلزی در سایزهای مختلف ساخته شده و بر روی دندان چسبانده می شوند، که در زمان افتادن دندان شیری .همراه با آن ازدهان خارج می شود بکارگرفته شود.همچنین زمانی که دندان عصبکشی نشده باشد اما نیاز به پرکردگی به مقدار زیاد باشد و قسمت زیادی از تاج از بین رفته باشد، پر کردگی دیگر نیاز نیست و با روکش، دندان را ترمیم می کنند.
ترمیم و پرکردن دندان کودکان
در طی جلسهی معاینه، برای آشکار کردن پلاکهای دندانی و نقاط پوسیدگی دندانها از تصاویر اشعهی ایکس استفاده میکنند و توسط تجهیزات معاینه، تمامی دندانها را تک به تک مورد بررسی قرار میدهند. در صورتی که میزان پوسیدگی دندان خیلی پیشرفته و شدید نباشد، میتوان آن را با پرکردن ترمیم نمود و در غیر این صورت، دندانها احتمالا نیاز به درمان عصبکشی خواهند داشت
دلایل ترمیم و پرکردن دندان کودکان
برای ترمیم کردن دندانها معمولا پروسهای به نام پر کردن دندان انجام میشود. با پر کردن دندان، سعی میشود که فرم و شکل دندان به حالت اولیه بازگردد و دندان مجددا کارایی قبلی خود را داشته باشد. دلایل مختلفی وجود دارند که باعث میشوند پر کردن دندانهای شیری و دائمی کودکان ضرورت داشته باشد:
- پوسیدگی و خرابی دندان .
- آسیب یا ضربه خورن دندانها که منجر به شکستن یا ترک خوردن دندان میشود.
- وجود نقایصی در شکلگیری یا رشد دندانها که باعث میشود دندانها کوچک شوند و یا شکل و فرم آنها نامنظم باشد.
- عصبکشی دندانها و درمان ریشه .
- پالپوتومی (برداشتن قسمتی از ریشهی دندان) .
- تغییر رنگ و لک شدن دندانها
روشهای مختلف پرکردن دندان اطفال
پرکردن دندانها را میتوان به سه روش انجام داد: پرکردن دندانها با متد کامپوزیتی پرکردن با مواد سفیدرنگ پرکردن دندان با آمالگام (مواد نقرهای رنگ) و یا پرکردن با اوژنول یا اکسید روی. در حالی که آمالگام بسیار قویتر است، مواد کامپوزیتی زیبایی بیشتری دارند. (پر کردن و ترمیم دندان کودکان ).

پرکردن با آمالگام (مواد نقرهای رنگ)
آمالگام ترکیبی از عناصر مختلف از جمله نقره است. از مواد آمالگام به خصوص برای پرکردن دندانهای آسیاب در عقب دهان استفاده میشود.
این دندانها عملا نسبت به پوسیدگی و خراب شدن مستعد هستند چرا که دچار ساییدگی و یا شکستگی (بر اثر جویدن یا گاز زدن غذای سخت) میشوند.
در دو مورد است که استفاده از آمالگام برای پرکردن دندانها ارجحیت دارد: زمانی که پوسیدگی دندان در دندانهای عقبی ایجاد شده است و دوم زمانی که پوسیدگی دندان بسیار وسیع است و چند دندان را درگیر کرده است.

مزایا
- در ترمیم دندانها، مهمترین مزیت آمالگام بر سایر مواد پر کردن دندان این است که آمالگام بسیار قوی است و استحکام بالایی دارد.
- پر کردن دندان با آمالگام زمان کمتری وقت میبرد.
- این مواد بسیار ارزانتر هستند.
معایب
- یکی از نگرانیهایی که در مورد آمالگام وجود دارد این است که مادهی جیوهی موجود در آن به دندان آسیب بزند و عوارض جانبی ناخوشایندی را ایجاد کند.
- برای پر کردن دندان کودکان با آمالگام لازم است که میزان بیشتری از بافت سالم دندان تراشیده شود تا بتوان مادهی امالگام را در داخل دندان قرار داد. این کار بدین منظور انجام میشود که دندانپزشک اطمینان حاصل کند که مواد قرار گرفته در دندان کاملا در جای خود محکم هستند و در برابر ساییدگی و استفادهی مکرر از دندان مقاوم هستند.(پر کردن و ترمیم دندان کودکان )
پرکردن دندان با کامپوزیت (مواد سفیدرنگ)
مواد سفیدرنگی که برای پر کردن دندان به کار میروند، اغلب با نام کامپوزیت رزینی نامیده میشوند.
این مواد شبیه به کوارتز (مخلوطی از پودر شیشهای و رزین پلاستیکی) هستند و رنگ آنها بسیار شبیه به رنگ طبیعی دندان است. این مواد در برابر نور آبی بسیار سفت و محکم میشوند.

مزایا
- این مواد برای پرکردن دندان بسیار زیباتر و جذابتر هستند چرا که رنگ انها بسیار شبیه به رنگ دندان است.
- برای پر کردن دندان با مواد کامپوزیتی، نیاز نیست که مقدار زیادی از دندان تراشیده شود و بنابراین آماده کردن دندان برای ترمیم کمتر طول میکشد.
- با استفاده از مواد کامپوزیتی میتوان هر شکاف بسیار ریز یا کوچک روی دندان را هم پوشش داد و بدین ترتیب از گسترش پوسیدگی دندانها جلوگیری کرد.
معایب
- مواد کامپوزیتی نسبت به مواد نقرهای رنگ معمول گرانتر هستند.
- در صورتی که محل پوسیدگی دندان، جایی بین دندانهای کودک شما باشد، احتمال آن که پوسیدگی دندان دوباره بازگردد، زیاد است و بنابراین لازم است که پرکردگی دندان بعد از مدتی تعویض شود که این موضوع هزینه پرکردن دندان را همچنان بیشتر میکند.
پر کردن دندان چگونه انجام میشود؟
- قبل از این که هر گونه اقدامی برای پر کردن دندان انجام شود، لازم است کاری کنیم که کودک در محیط دندانپزشکی احساس راحتی کند. گاهی اوقات برای این منظور از آرامبخش خوراکی و گاهی از اکسید نیتروژن استفاده میشود.
- سپس دندان آسیبدیده با بیحسی موضعی، بیحس میشود و پوسیدگیهای دندان تراشیده میشوند.
- سپس قسمتی از دندان که برای پرکردن اماده شده است در معرض اسید قرار میگیرد و قبل از این که مواد پرکردن دندان داخل دندان قرار داده شوند، روی قسمت تراشیده شده باندینگ رزین قرار داده میشود.
- سپس مواد مخصوص پرکردن داخل دندان قرار داده میشود و از نور آبی برای محکم کردن مواد استفاده میشود.
- در نهایت مواد پر کردگی صیقل داده میشوند و شکل دندان اصلاح میشود تا کودک در هنگام جویدن غذا یا گذاشتن دندانها روی هم احساس راحتی کند.

بعد از درمان
بعد از این که عمل پر کردن دندان انجام شد، بسیاری از کودکان دچار حساسیت دندانی میشوند. این حساسیت ممکن است تا دو هفته ادامه داشته باشد اما در هر صورت به خودی خود خوب میشود. (پر کردن و ترمیم دندان کودکان )
بسیار مهم است که بعد از پر کردن و ترمیم دندان، کودک شما به خوبی بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کند و دندانهای خود راحداقل دوبار در روز مسواک بزند و از نخ دندان استفاده کند. بدین ترتیب کودک شما میتواند از بروز مجدد پوسیدگی دندان جلوگیری کند و پرکردگیهای دندان خود را نیز مستحکم و سالم نگه دارد.
آیا پر کردن دندانها دردناک است؟
ابتدا دندان کودک بیحس میشود و بعد از آن دیگر کودک هیچ چیزی را احساس نخواهد کرد و دردی خواهد داشت.
با این وجود، طی پروسهی اولیهی بیحس کردن دندان، ممکن است کودک احساس کند که آب سرد روی دندان او اسپری میشود و سپس فشار کوچکی را احساس کند. در مجموع، کل پروسهی پر کردن دندان تقریبا سریع و بدون درد انجام میشود.
جرمگیری دندان چیست؟
جرمگیری دندان واژه ای است که برای برداشتن جرم های سطوح دندان ها و گاها سطوح ریشه دندانها و تمام رنگدانه های موجود روی دندان اطلاق می شود. تمامی رسوبات سطوح دندانها به طرق مختلف با جرمگیری دندان قابل برداشتن است.
عوارض جرمهای دندانی
جرم های دندانی نه تنها می توانند منجر به بروز پوسیدگی ها گردند، بلکه میتوانند سبب ایجاد التهابات لثه ای شوند، به گونه ای که گاها والدین در حین مسواک زدن شاهد خونریزی از لثه های کودک خود می شوند.
گاهی اوقات پیش می آید التهابات لثه ای به قدری گسترده است که کودک از مسواک زدن امتناع می ورزد زیرا سبب ایجاد درد در ناحیه لثه ها می شود. همچنین گاها درد سبب می شود تا کودک از جویدن غذا نیز صرف نظر نماید. گفتنی است که تمامی این عوارض، تنها ناشی از رسوب جرم ها روی سطوح دندانی اتفاق می افتد.
برخی والدین تصور می کنند دندان های شیری به دلیل موقتی بودنشان نیازی به جرمگیری نداشته و جرمگیری دندان در این دوره سنی هیچ ضرورتی ندارد. در حالی که چنین نیست و جرمگیری دندان ها حتی دندانهای شیری، یک امر کاملا ضروری است. همچنین لازم به ذکر است که دهان بعضی از کودکان دارای بزاق جرم ساز بوده که سبب بروز جرم روی سطوح دندانی می شوند و رسوب جرم های دندانی می توانند باعث ایجاد بروز پوسیدگی های دندان و التهابات لثه ای شوند.
از سوی دیگر جرمها سبب می شوند تا میکروب های داخل دهان افزایش یافته و همراه با مواد غذایی بلعیده شوند و وارد دستگاه گوارش شده، و نیز از طریق جریان خون به سایر نقاط بدن همچون مفاصل و دریچه قلب انتقال یافته و زمینه بروز بیماری های دستگاه گوارشی، روماتیسم قلبی و مفاصلی در آینده فراهم شود.
گفتنی است که شواهد علمی نشان می دهد که کودکانی که در سنین بالاتر به بیماری های مذکور مبتلا می شوند، در کودکی از پوسیدگی های شدید دندانی، عفونت های دهانی – دندانی و جرم های بسیار شدید دندانی رنج برده اند.
در صورت آنکه بزاق دهان کودک شما جرمساز است و دندانپزشک کودکان توصیه می نماید تا جرمگیری دندان برای کودک شما انجام شود به هیچ عنوان در صورتی که بزاق دهان کودک شما جرمساز است و دندانپزشک کودکان توصیه می نماید تا جرمگیری دندان برای کودک شما انجام شود به هیچ عنوان تصور نکنید که جرمگیری دندان کودک جنبه زیبایی دارد، بلکه این امر کمک می نماید تا سطوح دندانی تمیز و عاری از هر نوع جرم ، رنگدانه و میکروب شود. تصور نکنید که جرمگیری دندان جنبه زیبایی درد بلکه این امر کمک می نماید تا سطوح دندانی تمیز و عاری از هر نوع میکروب شود.
لازم به ذکر است که چکاپ های دوره ای دندانپزشکی سه تا شش ماه یکبار را فراموش نکنید زیرا گاها پیش می آید که نواحی از سطح دندان به خوبی تمیز نمی گردد و جرم های دندانی باقی می مانند، لذا قبل از آنکه مشکلات بزرگ تر و حادتری ایجاد شود بهتر است به دندانپزشک کودکان مراجعه نمایید.
روش های جرمگیری در کودکان
جرمگیری دندان در کودکان به طرق مختلفی انجام می شود که انتخاب هر یک از روش های درمانی بسته به میزان جرمهای دندانی، ناحیه ایجاد و بروز رسوبات دندانی و رنگدانه ها، متفاوت است.
گفتنی است که جرم های دندانی می توانند در نواحی مختلف همچون زیر یا بالای لثه ایجاد شوند و حتی احتمال دارد جرمی در کار نباشد و تغییر رنگ سطح دندان تنها ناشی از رسوب رنگدانه باشد. همچنین احتمال دارد تنها با تغییر رنگ دندان ها ناشی از مواد غذایی مواجه باشیم که در صورت مواجهه با هر کدام از این موارد روش درمان متفاوت خواهد بود.
جرمگیری دندان به صورت دستی
جرمگیری دندان به صورت دستی بدین نحوه است که با کمک ابزارها و وسایل دندانپزشکی مخصوصی، جرم های دندانی به صورت دستی برداشته می شوند.
جرمگیری دندان با دستگاه ایرفلو
جرمگیری دندان با دستگاه ایرفلو روشی سالم و کارآمد برای برداشتن رنگدانه های روی دندان هاست و سبب می شود تا دندان، سفیدی خود قبل از رسوب رنگدانه ها بدست آورد.
در صورتی که سطوح دندان پوشیده از رنگدانه های ناشی از بزاق باشد یا با تغییر رنگ های دندانی ناشی از مواد غذایی رنگی همچون نوشابه و لواشک مواجه باشیم از این روش درمانی به خوبی می توان استفاده نمود.

جرمگیری دندان با دستگاه اولتراسوند
یکی دیگر از روش های جرمگیری دندان با دستگاه اولتراسونیک است که با کمک این دستگاه می توان جرم های زیر لثه ای و بالای لثه را به صورت کامل برداشت.

از بین بردن جرم دندان کودکان
طبیعی است که با رعایت بهداشت دهان و دندان کودک توسط والدین و همچنین مدیریت هوشمندانه در تغذیه ی کودک و نیز چکاپ های منظم، می توان از تشکیل جرم های روی دندان های شیری تا حد زیادی جلوگیری کرد.
در صورت تشکیل این جرم های دندانی، نیاز است برای تشخیص و برطرف کردن این جرم ها به دندانپزشکی کودکان مراجعه نموده تا از راهکارهای مناسب مانند جرمگیری دندان استفاده شود. همچنین چکاپ های منظم می توانند به تشخیص زودهنگام و به موقع این جرم ها گاها ایجاد پوسیدگی ریز جرم ها، توسط دندانپزشک اطفال کمک شایانی می نماید و والدین را از روند تشکیل شروع این جرم ها و نیز چگونگی به حداقل رساندن تشکیل و رسوب جرم ها روی دندان کودکان آگاه کرد.
تاثیر مصرف نادرست قطره آهن بر ایجاد جرم های دندانی
همچنین با توجه به کم خونی ناشی از فقر آهن کودکان در سرتاسر دنیا، اکثر کودکان تا دوسالگی ناچار به استفاده از قطره ی آهن می باشند. در اینجا لازم است یادآوری شود که بهتر است قطره ی آهن در حلق کودک چکانده شود و بلافاصله بعد از مصرف قطره ی آهن دو جرعه آب به وی داده شود تا اطمینان حاصل شود که قطره ی آهن در تماس با دندان های کودک قرار نگرفته باشد.
همچنین یک ساعت قبل و یک ساعت بعد از مصرف قطره ی آهن نیاز است؛ از مصرف میوه ها و آبمیوه های اسیدی مثل: مرکبات، کیوی، توت فرنگی و میوه هایی از این دست، خودداری کرد. در صورت استفاده ی نادرست از قطره ی آهن، بعد از چند ماه شاهد تغییر رنگ دندان کودکان و تیره رنگ شدن آن ها خواهیم بود.
این تغییر رنگ به دلیل رسوب ذرات آهن موجود در قطره ی آهن روی دندان ها صورت می گیرد. لازم به ذکر است؛ رسوبات ناشی از قطره ی آهن به خودی خود باعث ایجاد پوسیدگی نمی شوند، اما با ایجاد سطح زبر روی دندان های کودکان می توانند، باعث تجمع بیشتر پلاک میکروبی در آن نواحی و در نتیجه ایجاد پوسیدگی در اطراف رسوبات آهن روی دندان شوند.
باورهای اشتباه درباره جرمگیری دندان
برخی از افراد بر این باورند که جرمگیری دندان باعث سستی و لق شدن دندان ها می شود. گفتنی است که این باور هیچ پایه و اساس علمی ندارد.
افرادی که با جرمهای شدید دندانی مواجه هستند، در واقع این رسوبات دندان به تدریج سبب تحلیل بافت لثه شده است. از آنجایی که این اتفاق به مرور زمان رخ می دهد، فرد متوجه آن نخواهد بود تا جاییکه در نهایت این امر سبب می شود تا استخوان ساپورت کننده دندان تحت تاثیر قرار گرفته و تحلیل رود، تحلیلی که تنها با انجام رادیوگرافی دندان قابل تشخیص خواهد بود.
در نهایت فرد با مراجعه به دندانپزشک و انجام جرمگیری دندان، متوجه بیماری خود همچون لقی دندان می شود که در حقیقت این بیماری ناشی از پیشرفت رسوبات دندانی و تحلیل لثه و استخوان دور دندان است و ارتباطی با انجام جرمگیری دندان ندارد، لذا جرمگیری دندان سبب لقی و سستی دندان نمی شود.
مراقبت های پس از جرمگیری در کودکان
مراقبت های پس از جرمگیری دندان در کودکان بسته به علت ایجاد جرم های دندان متفاوت می باشد. در صورتیکه تشکیل رسوبات دندانی ناشی از جنس بزاق کودک، مصرف مواد غذایی خاص، عدم رعایت بهداشت دهانی و … باشد، هر کدام مراقبت های مخصوص به خود را دارد.
اگر بخش هایی از دندان در زمان مسواک زدن فراموش کرده باشند ( اغلب اوقات این اتفاق برای پشت دندان های قدامی فک پایین رخ می دهد )، در صورتیکه مسواک زدن به صورت صحیح انجام شود، می توان از تشکیل جرم های دندانی در این نواحی تا حد زیادی پیشگیری نمود.
اما در صورت آنکه تشکیل جرم های دندانی ناشی از بزاق کودک باشد، حتما بایستی هر سه تا شش ماه یکبار به دندانپزشک کودکان جهت برداشتن جرم ها و رنگدانه های سطوح دندانی مراجعه نمود.
گفتنی است که اگر به صورت روزانه سه الی چهار نوبت به روش صحیح مسواک زده شود، به طور حتم می توان از بروز رسوبات دندانی تا حد زیادی پیشگیری نمود.
همچنین در صورتی که مشخص شود تغییر رنگ دندان ها ناشی از مواد غذایی رنگی و اسیدی همچون نوشابه، لواشک، قهوه، چای و … می باشد، توصیه دندانپزشک کودکان در خصوص محدود کردن مصرف این نوع مواد غذایی را جدی بگیرید.
علت کشیدن دندان های کودکان
دندان هایی که به شدت آسیب دیده اند
اگر فرزندتان صدمات دهانی داشته باشد، ممکن است دندان هایش بشکند یا اینکه بر اثر ضربه شل شود. این اتفاق می تواند به خاطر یک تصادف ماشین باشد، آسیب ورزشی، یا افتادن زمان اسکیت بوردینگ، یا دوچرخه سوار باشد، یا به دلایل مختلف دیگری باشد. در چنین مواردی، باید قرار ملاقاتی با یک دندانپزشک اورژانسی هرچه زودتر ترتیب دهید. آن ها می توانند کودک معاینه کرده و در صورت قابل جبران بودن دندان می توانند به او کمک کنند.
در برخی موارد، دندانپزشک اطفال هم یک روکش یا کلاهکی بروی دندان شکسته می گذارد، اما در شرایط دیگری، ممکن است تنها راه نجات دندان این نباشد. پس دندانپزشک احتمال نیاز به کشیدن دندان می بیند. کودک می تواند تحت بی حسی موضعی قرار گیرد به علاوه اینکه اکسید نیتروژن دریافت کند. بنابراین روشی بدون درد خواهد بود.

دندان های پوسیده
یکسری مواردی هم دیده شده که دندان های کودک ممکن است خیلی پوسیده باشند که نیاز به کشیدن پیدا می کنند. به عنوان مثال، اگر کودک پوسیدگی خیلی عمیقی در دندان های شیری جلویی اش داشته باشد، دندانپزشک توصیه می کند که دندان کشیده شود. گرچه، معمولا چنین اتفاقی در موارد خیلی شدید رخ می دهد. اگر مولرهای کودک ۶ ساله پوسیده باشند، دندانپزشک معمولا درمان ریشه را برای نجات دندان پیشنهاد می کند. سپس، دندانپزشک مولر را با سیلانت پوشش می دهد تا به محافظت بیشتر آن کمک کند.
در صورتی که دندانپزشک چندین دندان کودک را بخواهد بکشد، بهترین راه بیهوشی عمومی کودک می باشد. این کار می تواند در کلینیک دندانپزشکی یا در یک بیمارستان انجام شود.
کشیدن دندان عقل
معمولا کشیدن دندان عقل زمانی اتفاق می افتد که بمیار در سنین نوجوانی باشد، اما در برخی موارد، دندانپزشکان توصیه شان بر این است که بچه های کوچکتر هم می توانند دندان شان را بکشند. این پروسه جراحی می تواند با بیحسی موضعی صورت گیرد. اما اغلب در صورتی راحت تر خواهد بود که بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار گیرد.
آمادگی برای درمان ارتودنسی
یکی از دلایلی که دندانپزشکان همیشه سعی می کنند دندان های کودکشان را نگه دارند، به خاطر این است که این دندان ها می توانند راهنمایی برای دندان های دائمی و بزرگسالی شان باشند. اساسا، دندان شیری نقش یک نگهدارنده محل دندان دائمی را بازی می کند. از حرکت دندان های دیگر به نقطه ای که قبلا دندان بزرگسال در آن رشد کرده است، جلوگیری می کند.
با این وجود، در برخی موارد، دندانپزشکان نیاز به قبول رویکرد مخالف این قضیه را دارند. بجای نجات و نگهداری دندان شیری که جای دندان دائمی را حفظ می کند، نیاز به کشیدن دندان شیری می باشد. در صورتی که آن دندان دهان کودک را شلوغ کرده باشد، یا راه رشد دندان جدید را بسته باشد، کشیدن دندان ضروری می شود. معمولا، این اتفاق به عنوان بخشی از درمان ارتودنسی انجام می شود.