درمان ریشه

شما هم احتمالا ضرب المثل “دندانی را که درد می کند باید کشید” را شنیده اید. ولی این ضرب المثل مربوط به زمانی بود که علم دندانپزشکی پیشرفت نکرده بود! امروزه به جای کشیدن دندان از روش درمان ریشه دندان یا عصب کشی دندان استفاده می شود

درمان ریشه و یا عصب کشی دندان چیست؟

درمان ریشه دندان که اشتباها عصب کشی دندان هم از آن یاد می شود، عبارت است از خارج کردن ریشه یک دندان، تمیز نمودن و شکل دادن به فضای کانال تراپی (RCT) و در انتها پر نمودن آن برای جلوگیری از نفوذ باکتری ها به این ناحیه و بازگشت باکتری ها به سیستم اعصاب دندان می باشد. هدف از انجام درمان ریشه دندان اجازه به باقی ماندن دندان در دهان بدون وجود اعصاب زنده در آن می باشد  و با انجام این کار می توان از دندان درد احتمالی در هنگام جویدن غذا و در بحث زیبایی باقی ماندن دندان در دهان و داشتن لبخند زیبا استفاده کرد.

چه زمانی فرد نیاز به عصب کشی دندان و یا درمان ریشه دندان دارد؟

قبل از این که به این بحث بپردازیم ابتدا شما را با مفهوم پالپ یا همان مغز دندان آشنا می کنیم:

پالپ چیست؟

مغز دندان یا پالپ دندان (به زبان انگلیسی: Pulp) به رگ‌ها و اعصاب دندان می گویند. حفره مرکزی در تاج دندان، اتاق پالپ نامیده می شود. مجرای ریشه دندان را نیز کانال دندان نامیده می شود. در حالت عادی مغز دندان زنده و فعال است ولی پوسیدگی‌ها و آزردگی‌های رگها و عصبها باعث درد و سرانجام مرگ مغز دندان، و از بین رفتن مغز دندان می شود.

شما می توانید ساختمان و قسمت های مختلف دندان را در عکس زیر مشاهده کنید.

حال که با مفهوم پالپ آشنا شدید به ادامه بحث اصلی یعنی اینکه “چه زمان احتیاج به درمان ریشه دندان است” می پردازیم. درمان ریشه دندان زمانی نیاز است که مشخص شود بافت نرم مرکز دندان یا همان پالپ عفونی شده باشد. در این حالت دندانپزشک وضعیت دندان های شما را بررسی می کند و با عکس رادیولوژی  وجود عفونت باکتریایی مشخص می شود. در عکس برداری رادیولوژی از پرتو ایکس (X) برای عکس برداری کردن از دندان خراب بیمار استفاده می شود. عفونت پالپ معمولاً در نتیجه پوسیدگی دندان ایجاد می شود.

علائم عفونت دندان چیست؟

علائم زیادی وجود دارد که مشخص می کند دندان شما عفونی شده است و احتیاج به درمان ریشه یا همان عصب کشی دندان است. ما در اینجا

به شایع ترین علائم عفونت دندان اشاره می کنیم

درد خود به خودی دندان

– درد شبانه دندان

– درد دندان هنگام خوردن غذا و یا نوشیدنی های سرد و گرم

– تغییر رنگ دندان

– درد دندان هنگام جویدن مواد غذایی

لق شدن دندان  سیاه شدن دندان و یا

– خارج شدن چرک از لثه و دردناک شدن غدد لنفاوی در ناحیه سر و گردن

–  ورم کردن لثه

از نشانه های عفونی شدن دندان می باشند که نیاز به بررسی بیشتر و مراجعه به دندانپزشک دارد. البته پس از مدتی با گسترش عفونت در دندان پالپ دندان از بین می رود و شما دیگر هیچ یک از دردها ها را احساس نمی کنید و تصو می کنید که دندان شما درمان شده است در صورتی که گسترش عفونت به کانال دندان شما نفوذ کرده است.

چه عواملی باعث آسیب زدن به پالپ دندان می شوند؟

عوامل زیادی وجود دارد که باعث آسیب زدن به پالپ میگردند که مهم ترین عامل آسیب زدن به پالپ دندان تأخیر در ترمیم پوسیدگی ها است که باعث نفود میکروب ها به پالپ دندان می شوند. پوسیدگی های دندانی اگر در مراحل ابتدایی درمان نشوند، بعد از تخریب مینا و عاج به پالپ رسیده و سبب التهاب، آماس و بیماری پالپ می شوند. عوامل دیگری که در آسیب دیدن پالپ نقش دارند عبارت است از

– ضربه ناگهانی به دندان حتی ضربه قاشق و یا شکستن تخمه، پسته و بادام

– پرکردگی های عمیق

– شکستگی و ترک دندان

– تحلیل و سایش شدید دندانها و بیماریهای پیشرفته لثه

همه اینها عواملی هستند که در آسیب زدن به پالپ دندان نقش دارند. مشاهده شده است بعضی از مواد ترمیمی نیز باعث آسیب زدن به پالپ دندان شده اند. همچنین بیماری های شدید لثه میتوانند باعث صدمه به پالپ شوند که در چنین مواردی درمان ریشه همراه درمان لثه صورت می گیرد.

مراحل درمان ریشه دندان یا عصب کشی دندان

درمان ریشه دندان در ۴ مرحله اصلی صورت می گیرد. مرحله اول دستیابی به کانال (ROOT) دندان می باشد. مرحله دوم تعیین کردن طول رشته. مرحله سوم تمیز کردن و شکل دادن به کانال و مرحله چهارم پر کردن کانال نام دارد. در ادامه با ما همراه باشید تا مراحل انجام درمان ریشه دندان را خدمت شما عرض کنیم.

درمان ریشه دندان و یا عصب کشی دندان توسط یک متخصص و یا دندانپزشک عمومی انجام می گیرد. و بسته به این که سختی کار چقدر باشد، معمولا بین ۱ تا ۲ جلسه درمان ریشه دندان انجام می شود.

مرحله اول درمان ریشه دندان

در مرحله اول ابتدا، برای انجام معاینه و بررسی وضعیت و میزان آسیب دندان عکس رادیولوژی (عکس opg )از دندان گرفته می شود. به منظور این که درد هنگام انجام درمان ریشه دندان فرد را اذیت نکند، از داروی بی حسی موضعی برای جلوگیری از احساس درد استفاده می شود. البته درد هنگام عصب کشی دندان ممکن است به خاطر آبسه و عفونت دندان بسیار زیاد باشد. بعد از بی حس کردن دندان، میله پلاستیکی برای خارج کردن بزاق دهان، داخل دهان بیمار قرار داده می شود.. سپس پوسیدگی هایی که در دندان ایجاد شده است، برداشته شده و عاج دندان برای دسترسی به ساقه پالپ دندان باز می شود. و از یک ابزار کوچک هم برای خارج کردن عفونت ها استفاده می شود.

مرحله دوم درمان ریشه دندان

در مرحله دوم عصب کشی دندان پس از برداشتن پالپ آسیب دیده، ساقه پالپ و کانال های ریشه خالی و تمیز می شوند. این مهم است که قبل از پر کردن دائم کانال های ریشه، تمامی بخش های کانال از تمام عفونت ها پاک شده و خشک شوند. البته این نکته را هم باید بگوییم که هنگام تمیز و خالی کردن کانال های دندان، کانال های ریشه دندان ممکن است تغییر شکل بدهند و بزرگ شوند تا به دسترسی برای پر کردن دندان راحت تر انجام شود. بعد از خالی کردن و تمیز کردن کانال دندان داروهایی به منظور تمیز کردن و خالی کردن دندان ار هرگونه عفونتی داخل کانال دندان ریخته می شود و ممکن است دندان بیمار برای خارج شدن مایع و ترشحات احتمالی از آن برای چند روز باز باقی بماند. اگر عفونت به لایه های داخلی دندان یعنی ریشه دندان نفوذ کرده باشد، ممکن است برای بیمار آنتی بیوتیک تجویز شود. چنانچه درمان ریشه دندان نیازمند چند جلسه درمان باشد، دندان را به صورت موقت پر می کنند تا دندان از مواد غذایی و تماس با بزاق دور نگه داشته شود. در هر صورت در این مدت از جویدن یا گاز گرفتن با استفاده از دندانی که در حال عصب کشی است تا زمانی که دندان درمان شده و ترمیم شود، پرهیز کنید.

مرحله سوم درمان ریشه دندان

پس از خالی کردن عفونت ها به صورت کامل و خشک کردن دندان، کانال دندان پر می شود. در این مرحله ممکن است نیاز به تزریق مواد بی حسی باشد. اگر همانطور که در مرحله دوم گفته شد دندان شما به صورت موقتی پر شده باشد، ابتدا این پر کردگی برداشته می شود تا به این ترتیب بتوان به ناحیه داخل دندان دسترسی پیدا کرد. در این مرحله از مواد مخصوص دندان پزشکی برای پر کردن دندان استفاده می شود تا به این ترتیب بتوان از حفاظت کانال های ریشه در برابر بزاق و نفوذ مواد خارجی اطمینان پیدا کرد.

مرحله چهارم درمان ریشه دندان

مرحله آخر درمان ریشه دندان همان مرحله ترمیم دندان می باشد. به دلیل اینکه دندان معمولاً در این حالت به دلیل پوسدگی زیاد صعیف شده است و به صورت زیاد پر شده است لازم است به منظور حفاظت از آن در برابر آسیب های آتی و نیز کمک به بازگشت دندان به عملکرد طبیعی آن ترمیم دندان انجام شود. انجام ترمیم دندان به وسیله روکش دندان صورت می گیرد که باعث می شود دندان طبیعی به نظر برسد. روکش دندان معمولا از جنس طلا، پرسلاین یا ترکیبی از پرسلاین و فلز ساخته می شود. روکش ساخته شده از پرسلاین یا ترکیب پرسلاین و فلز می تواند سایه زده شود تا به رنگ سفید دربیاید و تفاوتی با سایر دندان ها نداشته باشد.

پس از عصب کشی دندان، دندان ترمیم شده با روکش جدید دندان می تواند به صورت عادی به فعالیت خود ادامه دهد. روزهای ابتدایی پس از درمان ریشه دندان، دندان ممکن است حساس شود و با کوچک ترین سردی و یا گرمی و یا جویدنی احساس درد شدیدی را در فرد به وجود آورد. به منظور کنترل این مشکل می توان از داروهای مسکن استفاده کنید. اگر درد یا فشار برای بیش از چند روز وجود داشت با پزشک معالج خود تماس بگیرید.

آیا درمان ریشه دندان یا عصب کشی دندان درد دارد؟

شاید خیلی از افرادی که می خواهند دندان خود را عصب کشی کنند در ابتدا هراس این را دارند که عصب کشی درد بسیار زیادی دارد و اصلا قابل تحمل نیست! درد درمان ریشه دندان در بین مردم بسیار مشهور است. حقیقت ماجرا این است که از بسیاری از افرادی که دندان خود را عصب کشی کرده اند سوال شده است گفته اند که درد عصب کشی دندان همانند درد پر کردن دندان است و می توان گفت این روش تقریبا بدون درد است.  در زمان عصب کشی دندان، سعی کنید از جویدن یا گاز گرفتن غذاهای سفت تا زمان تکمیل درمان خودداری کنید. در برخی موارد، تکمیل درمان نیازمند چندین جلسه ملاقات با دندان پزشک است. پس از درمان نهایی، دندان ترمیم شده شما نباید دردناک باشد، هر چند ممکن است حساسیت آن برای چند روز افزایش پیدا کند. داروهای مسکن موجود در داروخانه ها همچون پاراستامول یا ایبوپروفن می تواند برای خلاص شدن از ناراحتی های احتمالی مشاهده شده در این رابطه مفید باشد.

درمان ریشه دندان شیری کودکان

با وجود اینکه عصب کشی دندان شیری امری رایج نیست ولی بعضی از دندانپزشکان کودکان، دندان شیری را هم عصب کشی نیز می کنند. وجود دندان برای کودکان لازم و ضروری است. اینکه کودکان بتواند به درستی غذا را بجوند و یا اینکه درست صحبت کنند، نیازمند دندان های سالم است. بنابراین درمان ریشه دندان هم برای کودکان انجام می شود. یکی از خدمات دندانپزشکی بهشتی ارائه دندانپزشکی کودکان می باشد.

عصب کشی یا درمان ریشه دندان برای زنان باردار

به صورت کلی می توان گفت اگر دندانپزشک زن باردار از وضعیت حاملگی وی با خبر باشد، هیچ منعی برای عصب کشی دندان زنان باردار وجود ندارد. بسیاری از زنان به اشتباه فکر می کنند که مثلا فلان آمپول باعث شده است که بچه آنها افتاده. در صورتی که همچین چیزی اصلا صحیح نیست. آمپول هایی که برای بی حسی استفاده می شوند هیچ گونه مشکلی را در اکثر مواقع به وجود نمی آورند

.

مراقبت هایی که بعد از عصب کشی دندان انجام شوند بعد از عصب کشی دندان می بایست از دندانی که عصبکشی کرده اید همانند سایر دندان های خود مراقبت کنید. پیشنهاد می شود که دندان های خود را روزی دو بار حداقل مسواک بزنید. از خمیر دندان های حاوی فلوراید استفاده کنید. دندان های خود را محکم مسواک نزنید این کار باعث می شود که به لثه های خود آسیب برسانید. دندان های خود را حتما نخ بکشید